De Roos van Leary is een interactiemodel dat is voortgekomen uit psychologisch onderzoek naar de werking van interactie tussen mensen. Het is een krachtig en praktisch model om interactie te beschrijven en beïnvloeden.
De roos van Leary is de grafische weergave van het gegeven dat gedrag gedrag oproept. Het model is ook de basis van een methode om gedrag te beïnvloeden. De theorie werd ontwikkeld door (onder meer) Timothy Leary. Met behulp van deze methode worden gedragspatronen geanalyseerd. Vervolgens kan het eigen gedrag bewust ingezet worden in een poging het gedrag van anderen te beïnvloeden.
Geschiedenis
De methode werd in 1957 door de Amerikaanse psycholoog Timothy Leary gepubliceerd in Interpersonal Diagnosis of Personality. Leary gaf leiding aan een grootschalig onderzoek naar de genezing van psychiatrische patiënten.. De onderzoekers deden belangrijke ontdekkingen over de interactie tussen patiënten en hebben de resultaten uitgewerkt tot wat nu de roos van Leary heet. Vandaag de dag wordt het model ook toegepast in andere omgevingen, zoals organisaties,.
Timothy Leary publiceerde een ‘interpersoonlijkheidstest’ die is ontwikkeld door twee medewerkers van zijn team, de Kaiser Foundation Group, LaForge en Suczek. Door de Nederlandse hoogleraar C. de Jong is in 2000 een studie gepubliceerd waarin de test in een verbeterde vorm opnieuw is gevalideerd en gepubliceerd als ICL-r.
Grafisch model
De Roos van Leary is een grafiek in de vorm van een cirkel met sectoren, waarin relatiedefinities worden weergegeven. In de afbeelding staat een cirkel met 8 sectoren. . Een relatiedefinitie is de wisselwerking tussen twee mensen, ontstaan door hun onderlinge relatie of communicatie daarover.
Op de horizontale as staat de tegenstelling “afstand – nabijheid”, wat wijst op de mate van afstand die in de relatiedefinitie zichtbaar is. Op de horizontale as wordt dus weergegeven of de relatiedefinitie een afstandelijke klank en kleur heeft (de linkerkant), dan wel gekenmerkt wordt door nabijheid (de rechterkant).
Op de verticale as staat “boven-onder”, wat staat voor dominant versus submissief.[2] Een voorbeeld is: ‘ik bepaal wat jij doet’ en de reactie daarop: ‘dan doe ik wat jij bepaalt’. Elke relatiedefinitie bestaat uit een dominante en een submissieve positie. De eerstgenoemde is in dit voorbeeld het dominantie relatievoorstel, bepalen, de andere is de submissieve reactie daarop, gehoorzamen of terugtrekken.
Interactiemodel
De Roos van Leary is een hulpmiddel om de interactie tussen mensen te begrijpen, of om inzicht te krijgen hoe het eigen gedrag kan veranderen, om bijvoorbeeld effectiever samen te werken. Twee mensen die zich in (verticaal) tegenoverliggende octanten bevinden, bijvoorbeeld linksboven en linksonder, houden elkaars gedrag in stand. Zodra zo’n interactieketen gaat knellen, biedt de Roos van Leary een praktisch handvat om het patroon te doorbreken.